İstanbul Fatih’te ‘Tarihi’ Skandal!

İstanbul'un en eski semtlerinden Fatih'te bulunan 1'inci derece arkeolojik alandaki 'skandal' tahribat mahalle sakinlerini ayaklandırdı.

İstanbul Fatih'in Sultanahmet bölgesinde bulunan Sokullu Mehmet Paşa Camii'nin yanındaki 1'inci derece arkeolojik alanının 2'inci dereceden sit alanına dönüştürüldüğünü ve tarihi bölgenin imara açıldığı öne sürüldü. İmara açıldığı iddia edilen bölgede başlayan inşaat çalışmalarına mahalle sakinleri büyük tepki gösterdi.

İstanbul Fatih semtindeki tarihi eserlerin sit derecelerinin değiştirilerek imara açılması bölge sakinlerini ayaklandırdı.

Sultanahmet bölgesinde bulunan ve Mimar Sinan'ın eseri olan Sokullu Mehmet Paşa Camii ve Özbekler Tekkesi'ne komşu konumda bulunan tarihi alanın çevresinde yaşayan bölge halkının anlattıklarına göre, mahalle sakinleri defalarca imza toplayarak İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne şikayette bulundu. Uzun zamandır Sultanahmet'te yaşayan Hacı Hüseyin Gencer, şikayetlerinin İBB yetkililerince dikkate alınmadığını belirtti. Gencer, son çare olarak vaziyeti Cumhuriyer Savcılığı'na taşıdıklarını ve suç duyurusunda bulunduklarını açıkladı.

Tapu kayıtlarında 125 ada ve 32 parsel olarak geçen ve Binbirdirek Mahallesi Dizdariye Çeşmesi Sokak'ta bulunan arazinin altında Osmanlı ve Bizans dönemlerine ait tarihi eserlerin bulunduğu söyleniyor.

İstanbul 4 No'lu Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu'nun 1'inci derecede sit alanı ilan ettiği bölge yaklaşık 50 yıldır imara kapalı durumdaydı. Söz konusu tarihi alanda dozerlerin tarihi eserlere zarar verdiği ve Bizans krallarına ait kaçış tünellerinin betonla kapatıldığı gözleniyor. Mahalle sakinleri, Bizans dönemine ait su sarnıcının da taşla doldurulduğunu ifade ediyor.

İnşaat çalışmalarının yapı müteahhidinin Eren İnşaat, yapı denetim firmasının ise Nas İnşaat olduğu biliniyor. Mahalle sakinlerinin iddiasına göre; 1'inci derecede arkeolojik alan ilan edilen bölgede otel inşa edilecek.

Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul 4 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu Müdürlüğü'nün bölgeyle ilgili 'Dünya miras alanı sınırları ve 1. derece koruma bölgesi' olduğuna dair geçmiş zamanda aldığı kararlar bulunuyor.

Söz konusu tarihi değeri büyük olan arsada 1972 tarihli ve 6616 sayılı gayrimenkul eski eserler ve anıtlar yüksek kurulu kararıyla tescil edilen tarihi duvar bulunuyor. Tescili yapılmış diğer bir tarihi eser olan Buhara Özbekler Tekkesi de tarihi duvarla arsa arasında bulunuyor. Arsa dahilinde ise Vakıflar Genel Müdürlüğü İstanbul 1. Bölge Müdürlüğü'nce 2013 tarih ve 152-1356-2213 sayılı yazısı ile Özbekler Tekkesi bitişiğindeki 125-32 parselde söz konusu tekkeye ait Kagir Konak'ın tescilli olarak kaydedildiği gözlemleniyor.

Türk İslam Eserleri Müzesi'nin denetiminde arkeolojik kazı yapılan bölge ve çevresinde tarihi kalıntılara rastlandı. Kazı esnasında tarihi konağın temellerine ulaşıldı. Bu gelişmeler ışığında İstanbul 4 Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Kurulu, 2013 tarih ve 2201 No'lu kararıyla, 125 ada 32 parselde ulaşılan kagir konak kalıntılarını tescil etme kararı aldı.

İnşaat sahiplerinin iptal isteklerine ise 2014 tarihinde iptal kararı verildi. Kurul kazı rölövelerini belge olarak kabul ederek, kalıntıların korunması için güvenlik önlemlerinin alınmasına karar verdi.

Arkeolojik alanda bulunan otoparkın tapuda satıldığı söylentileri ve alanda otel yapılmasına izin verileceği iddiaları, Fatih Belediyesi'nin imar izniyle tekrar gündeme geldi.

Belediyenin 1/1000'lik imar planında sit alanında 9.5 metre yükseklikte inşaat yapma hakkı vermesiyle tartışma yeni bir boyuta taşındı. İmar planı askıya çıktığında kanuni süre içinde itiraz eden mahalle halkına belediye tarafından ‘itirazınız reddedildi' diye basit bir yazıyla cevap verildi.

Sit alanında inşaat yapma girişimlerine 2011'de başlandığını belirten mahalle sakini Hacı Hüseyin Gencer, konuyu eski Kültür Bakanı Ertuğrul Günay'a ilettiklerini ve Günay'ın telefon talimatı ile inşaatı hemen durdurduğunu söyledi.

Hacı Hüseyin Gencer konuyla ilgili şunları söyledi :

“Arsa zemininden hemen 5-6 metre aşağı inildiğinde Bizans kralları için yapılan ve Yenikapı'ya dek uzandığı söylenen kaçış tünelleri var. Yakın zamanda belediye tarafından üstü koruma amaçlı örtülmüştü. Ayrıca hemen yan tarafında tarihi sarnıç var. Hemen alt parselinde ise yakın zamanda belediye tarafından restore edilen “Özbekler Tekkesi” ve tarihi mezarlığın da yer aldığı çilehane mevcut. Arsanın hem altında hem de komşu arsalarında arkeolojik zenginlikte Bizans ve Osmanlı dönemi kalıntıları bulunuyor. Önceki koruma kurulu kararlarında 1. derece koruma bölgesi olan bu yer nasıl oldu da 2. derece koruma alanı haline getirildi?”

Gencer, Bizans dönemine ait alanın talan edilmesine acilen müdahale edilmesi gerektiği kanaatinde. Aksi takdirde alandaki ve çevresindeki arkeolojik eserlerin tamamıyla yok olma tehlikesiyle karşı karşıya kalacağını aktarıyor.

Bu skandal olayın muhataplarından biri olan Fatih Belediyesi ise konuyla ilgili soruları yanıtsız bırakıyor.