Türkiye’de Konut Balonu Başlamış Olabilir

Türkiye emlak piyasası ve gayrimenkul sektörü gündemini uzun süredir meşgul eden konut balonu polemiğinde son gelişme: Türkiye'de konut balonu başlamış olabilir

Düzenleyen: Tugay TOPÇU / Yeniemlak.com

Ünlü ekonomist Nouriel Roubini, aralarında Türkiye’nin de yer aldığı birçok ülkede konut balonunun başlamış olabileceğine dikkat çekti.

Bundan kısa bir süre önce gayrimenkul sektörünün otoriter isimleri İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Ali Hepşen ve Nobel Ödüllü ekonomist Robert Shiller Türkiye'de 'konut balonu' krizinin olmadığını savunmuştu. İspanya'da yaşanan konut balonunun da ülkede ekonomik kriz ortamı yarattığını da hatırlatalım.

İSPANYA'DA KONUT KRİZİ EKONOMİYİ ALT ÜST ETTİ HABERİ

Kriz kahini olarak tanınan ünlü ekonomist Nouriel Roubini içinde Türkiye’nin de olduğu 18 ülkede konut balonu olabileceği uyarısında bulundu. Roubini, bu 18 ülke içinde gelişen ülkeler olan Hong Kong, Singapur, Çin, İsrail, Türkiye, Hindistan, Endonezya ve Brezilya’nın büyük şehirlerine de yer verdi.

HALK EN ÇOK KONUT KREDİSİ ÖDÜYOR

Ekonomist bu fikrine gerekçe olarak hızla artan konut fiyatlarını, hâlihazırda yüksek olan ve artmaya devam eden fiyat-gelir oranını ve hane halkı borcu içerisinde yüksek orana sahip olan konut kredilerini gösterdi.

LONDRA’YA ÖRNEĞİ

Roubini gelişmiş ülkeler arasında ise İsviçre, İsveç, Norveç, Finlandiya, Fransa, Almanya, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda ve İngiltere özelinde Londra’ya dikkat çekti. Ekonomist bu ülkelerde konut piyasalarında köpüklenme başladığını ifade etti. 2008 krizine neden olan konut balonunun patlaması konusunda ABD, İngiltere, İspanya, İrlanda, İzlanda ve Dubai örneklerini hatırlatan Roubini gelişmiş ekonomilerde balonların çok düşük faiz oranlarıyla söndürüldüğünü belirtti.

Ünlü ekonomist zayıf büyüme, yüksek işsizlik ve düşük enflasyon yaşanması durumunda likiditenin olağan ve olağandışı parasal genişleme yoluyla sağlanarak konut fiyatları başta olmak üzere varlık fiyatlarını artırdığına dikkat çekti.

HIZLI ŞEHİRLEŞME FİYATLARI YÜKSELTİYOR

Gelişen piyasalarda ise Roubini'ye göre konut fiyatlarını artıran farklı etkenler söz konusu. İsrail, Hong Kong ve Singapur’da kişi başına yüksek gelir ve düşük enflasyon ile kurun değerlenmesine engel olmayı hedefleyen para politikası etkili. Türkiye, Hindistan, Endonezya ve Brezilya’da yüksek enflasyon var. Çin ve Hindistan tasarruflarıyla konut alıyor. Hızlı şehirleşme de gelişen ülkelerde talebi arzdan hızlı artırarak fiyatları yükseltiyor.

''KONUT FİYATLARINDAKİ ARTIŞ FAZLA DEĞİL''

İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Ali Hepşen, konut fiyatlarındaki artışında enflasyon oranları dikkate alındığında pahalı olmadığını söylüyor ve ekliyor:

“Reidin tarafından yayınlanan 2003 yılı başlangıçlı konut satış fiyatları incelendiğinde, geçmiş 11 yıllık dönemde fiyatların iki kat kadar değerlendiğini söylemek mümkün. Bu süreç içerisinde benzer şekilde TÜİK tarafından açıklanan TÜFE verilerinde de aynı artış oranını yakalayabiliriz. Türkiye geneli konut fiyatlarındaki bu artışı ve gelinen seviyeyi yabancı para üzerinden diğer ülkelerdeki fiyatlar ile karşılaştırdığımızda ise, ülkemizdeki fiyatların göreli olarak hala ucuz olduğunu ifade etmemiz gerekir”

Ancak 2007’den sonraki dönemin ayrı incelenmesi gerektiğine de dikkat çekiyor:

“Geçtiğimiz yıllara ilişkin süreci 2007 öncesi ve sonrası şeklinde ikiye ayırmanın doğru olduğunu düşünüyorum. Özellikle 5582 sayılı Konut Finansmanı Kanunu’nun 2007 yılında yürürlüğe girmesi ile birlikte artan konut kredi hacmi, konut piyasasının arz ve talep açısından belirler nitelikte. Bu çerçevede kredi faiz oralar ile kredi hacminin, kredi faiz oranları ile konut satış fiyatlarının birbirlerini etkileme duyarlılıklarını arttırmış durumda. Dolayısıyla, faiz oranlarının gelecek öngörüleri için yakında izlenmesi gerektiğini ifade etmeliyim”

NOBEL ÖDÜLLÜ EKONOMİSTTEN KONUT BALONU AÇIKLAMASI

Dünya ekonomi pazarında söz sahibi olan isimlerden Nobel Ödüllü ekonomist Robert Shiller Türkiye‘deki konut balonu ile ilgili bir dizi açıklama yapmıştı.

İşte o açıklamaların bir kısmı:

Türkiye’deki konut balonu tartışmasına Nobelli ekonomist Robert Shiller noktayı koydu: Konut fiyatlarında artış var ancak alarm durumunda değil.

Nobel ödüllü ekonomist Robert Shiller,Türkiye’de gayrimenkul sektöründeki fiyat artışının tehlikeli durumda olmadığını açıkladı.Şekerbank’ın 60. kuruluş yılı nedeniyle düzenlenen ‘Sürdürülebilir Kalkınma Finansmanı Zirvesi’nde konuşan Shiller, “Türkiye’de gerçekten konut fiyatlarında çok hızlı bir artış var ancak alarm verici durumda değil. Balon şişmeye başladı ama ABD ya da başka ülkelerdeki kadar ciddi bir durum yok” dedi.

''ENFLASYON EV FİYATLARINI ETKİLER''

Nobel ödüllü ekonomist sözlerine, “Enflasyonun ev fiyatlarını etkilemesini bekliyoruz” diye devam etti. Shiller ilk kez 2003′te yayınlanan ‘Is There a Bubble in the Housing Market?’ (Konut Piyasasında Balon Var Mı?) adlı makalesinde konut fiyatlarının fazla arttığına dikkat çekmişti.

MODERN FİNANSAL KURULUŞLAR YAYGINLAŞMALI

Shiller, bankacılıkta inovasyon ve sürdürülebilir büyümenin finansmanı başlıklı sunumunda ayrıca şunları söyledi:

“Finansın konuları, farklı ekonomik amaçların gerçekleşmesine destek vermek, teşvik etmek, kaynak sağlamak ve uzun sürede gerçekleşen faaliyetlerin sürdürülebilir olmasını sağlamaktır. Türkiye de ekonomik büyüme programı çerçevesinde modern finansal kuruluşlarının daha fazla yaygınlaşmasına ve büyümesine ihtiyaç duymaktadır”